Tribina o pravu na zdravu životnu sredinu

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Šućko Baković, govorio je danas na tribini o pravu na zdravu životnu sredinu, koja je organizovana u okviru obilježavanja 10. decembra – Međunarodnog dana ljudskih prava.

Tribina je dio aktivnosti koje su ovim povodom organizovali institucija Zaštitnika, Građanska alijansa i Delegacija EU.

Osim Zaštitnika, na tribini su govorili šef Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori Aivo Orav i Jovana Janjušević iz Centra za zaštitu i proučavanje ptica i predstavnica koalicije NVO 27.

Baković je podsjetio da je briga o životnoj sredini prioritet svakog društva.

„Zdrava životna sredina je osnov za očuvanje ljudske egzistencije, zdravog razvoja društva i bitan faktor za nivo života stanovništva“, kazao je Zaštitnik.

On je govorio o tome kako Ustav, domaće i međunarodno zakonodavstvo tretitaju ovu oblast, uz podsjećanje da je donošenjem Deklaracije o ekološkoj državi 1991. godine i kasnije ustavima iz 1992. godine i 2007. godine Crna Gora prema životnoj sredini uspostavila državni odnos, stavljajući je u red svojih prioriteta.

„Međutim, iako postoji dobar normativnopravni i institucionalni okvir za zaštitu životne sredine, zbog slabe implementacije zakona, nedovoljno razvijene ekološke svijesti, nedovoljne informisanosti građana o pravu na zdravu životnu sredinu, pravu na učešće u odlučivanju o pitanjima koja se tiču zaštite životne sredine, kao i pravu na pristup pravdi za zaštitu tih prava, stanje u ovoj oblasti nije zadovoljavajuće“, ocijenio je Baković.

Prema njegovim riječima, saznanja institucije ukazuju da su povrede prava na zdravu životnu sredinu uglavnom posljedica nedosljedne primjene propisa, iz oblasti urbanizma, građevinarstva i prostornog planiranja, odlaganja komunalnog otpada, zagađivanja vazduha i prekomjerne komunalne buke.

Takođe, kako je naveo, poslednjih godina posvećeno se prati stanje životne sredine u pojedinim opštinama sa akcentom na kvalitet vazduha i to opštini Pljevlja, Glavnom gradu Podgorici, opštinama Nikšić i Bar i aktivnostima i mjerama koje su nadležni organi preduzimali za zaštitu zdravlja i zaštitu životne sredine u tim gradovima.

„ Prema podacima o prekoračenjima srednjih dozvoljenih koncetracija zagađujućih materija u prethodnoj godini tokom zimskih mjeseci kvalitet vazduha je bio veoma loš“, rekao je Zaštitnik.

On je podsjetio da se radi o dugogodišnjem problemu i da je zato ukazivano da je za njegovo rješavanje neophodno bez odlaganja pristupiti sistemskim mjerama i sprovođenju zajedničkih aktivnosti državnih i lokalnih organa, u skladu sa svojim nadležnostima.

Baković je dodao da je neophodno donijeti Plan zaštite sa mjerama sanacije stanja životne sredine u navedenim opštinama i redovno obavještavati javnost o realizaciji mjera kao i da je nneophodno ojačati administativne kapacitete na državnom i lokalnom nivou, a naročito u oblasti ekološke inspekcije.

„U Crnoj Gori aktuelan je i veoma izražen problem komunalne buke. Ovaj problem izražen je u mnogim gradovima Crne Gore ( Podgorici, Nikšiću, Kotoru, Pljevljima), a naročito u primorskim gradovima za vrijeme turističke sezone“, saopštio je Zaštitnik.

Prema njegovim riječima, sprovođenje posebnog režima zaštite od buke podrazumjeva utvrđivanje zona stambenih naselja, zona za odmor i rekreaciju, zona od posebnog javnog interesa, odnosno zona gdje se nalaze objekti poput škola, obdaništa, javnih ustanova, bolnica, sportskih dvorana, hotela i dr, kao i obezbjeđenje sistematskog mjerenja buke.

Zaštitnik je naveo da je zato neophodno da gradovi u Crnoj Gori izrade "kartu buke" na osnovu koje će se moći uspostaviti pravila ponašanja za sve subjekte.

On je dodao da je odlaganje komunalnog otpada takođe ozbiljan problem.

Baković je rekao da su  svijest građana o značaju životne sredine i njenom uticaju na pojedinca i čitavo društvo i dalje na niskom nivou, da su edukacije u ovoj oblasti  nedovoljne a intersektorska i multidisciplinarna saradnja državnih organa i stručne javnosti još nepotpuna i nedovoljna.

„Konačno, za zaštitu životne sredine i ostvarivanje prava na zdrav život, potrebna je ekološka svijest na svim nivoima vlasti. Svi subjekti društva moraju da daju svoj doprinos odgovornim odnosom prema prirodi i dosljednom primjenom zakona“, zaključio je on.

Nakon tribine, Zaštitnik, ambasador Orav i Milan Radović iz Građanske alijanse uručili su nagrade pobjedničkim timovima takmičenja koje je juče organizovano za srednjoškolce.

Osim današnje tribine, u okviru programa obilježavanja Dana ljudskih prava 07. decembra je organizovano takmičenje za srednjoškolce Potraga za ljudskim pravima, u kojoj je učestvovalo 26 ekipa iz 15 gradova.

Takođe, sjutra će biti odigrana tradicionalna fudbalska utakmica kao i predstava učenika danilovradske gimnazije. U nedjelju će na Javnom servisu emisija „Okvir“ biti posvećena ljudskim pravima a u ponedjeljak 11. decembra tribina o prevenciji govora mržnje i zločina iz mržnje.