Čestitka povodom Dana Roma

U susret 8.aprilu – Međunarodnom danu Roma, podsjećamo da je cilj obilježavanja ovog značajnog datuma podizanje svijesti o položaju ove populacije, ukazivanje na probleme sa kojima se suočava, promocija kulture, vrijednosti i apel da se stanje unaprijedi.

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore podsjeća da sva istraživanja i dalje pokazuju da su Romi u izrazito nejednakom položaju u društvu po mnogim indikatorima. Dostupni podaci ukazuju da je siromaštvo kod pripadnika romske i egipćanske populacije četiri do pet puta izraženije nego kod većinske populacije. Skoro 82%  ove populacije u Crnoj Gori je nezaposleno, od čega 12% nema prihode, dok 60% prima neki vid redovne finansijske pomoći od centara za socijalni rad ili iz drugih izvora. Dosadašnji pokazatelji stanja u obrazovanju se poboljšavaju, ali uglavnom na nižim nivoima obrazovanja.

Nizak nivo ekonomske aktivnosti, visoka stopa nezaposlenosti, te gotovo potpuna isključenost iz organa javne vlasti, karakteristike su Roma i Egipćana koje su primarno uslovljene niskom stopom opšteg i stručnog obrazovanja. Većina ove populacije obavlja poslove u sivoj ekonomiji, dok formalno zaposleni Romi najčešće rade u komunalnim preduzećima, gradskoj čistoći, opštinskim deponijama ili se povremeno angažuju na sezonskim poslovima i javnim radovima. Romi i Egipćani su u većini slučajeva izolovani od ostatka stanovništva i uglavnom žive u naseljima koja su odvojena od naselja sa neromskim stanovništvom, pa usljed takve fizičke odvojenosti raste i svaki vid socijalne distance i isključivanja.

Participacija u procesu donošenja odluka svodi se na neposredno glasanje prilikom sprovođenja izbora. Romi nemaju autentične predstavnike u Skupštini Crne Gore, niti u skupštinama jedinica lokalne samouprave. Ovaj problem je prepoznat u dužem period u strateškim državnim dokumentima za poboljšanje položaja romske i egipćanske populacije u Crnoj Gori.

Opšti status romske i egipćanske zajednice pokazuje da su preduzete određene mjere i aktivnosti na unaprjeđenju njihovog položaja, koje su rezultirale značajnim, ali još uvijek nedovoljnim promjenama.

Društveno okruženje i dalje nije senzibilisano na sve problem sa kojima se Romi suočavaju, stoga je potrebno podizati svijest o problemima romske zajednice, dok je država pozvana da u najvećoj mogućoj mjeri ekonomskom i socijalnom politikom podrži procese u kojima se stvaraju uslovi za bolji život Roma u Crnoj Gori.

U očekivanju da strateški dokumenti i prateće mjere donesu vidan napredak u ostvarivanju svih prava i sloboda romske zajednice, Zaštitnik čestita 8.april, sa željom da njihovu društvenu stvarnost makar za trenutak zamijene radost i pažnja koju naši sugrađani Romi zaslužuju.