Saopštenje u vezi sa naknadama za majke

Povodom poziva da se izjasni o dešavanjima u vezi sa naknadama za majke propisanim odredbama važećeg Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti, Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore podsjeća da je u pogledu ostvarivanja prava utvrđenog odredbama čl. 54a i 54b ovog Zakona (kojim je prvi put priznato ovo pravo u našem pravnom sistemu) ranije donio mišljenje[1] i uputio preporuku Skupštini Crne Gore i Ministarstvu rada i socijalnog staranja. Zaštitnik je tada ocijenio da su pomenute odredbe Zakona diskriminatorne i preporučio nadležnima da preduzmu mjere i radnje kako bi otklonili suštinsku nejednakost prema različitim kategorijama žena koje nijesu obuhvaćene spornim odredbama radi zaštite materinstva i  jačanja demografskih trendova u državi.

U Mišljenju je navedeno da se analizom uslova i posljedica koje propisane mjere proizvode u odnosu na žene koje ne ispunjavaju zakonske uslove za ostvarivanje prava na doživotnu naknadu po osnovu rođenja troje i četovoro, odnosno više djece, zaključuje da je ovakva situacija suprotna principu nediskriminacije utvrđenom u čl. 8. Ustava Crne Gore i Zakonom o zabrani diskriminacije - kojim je u čl. 2. zabranjen svaki oblik diskriminacije po bilo kom osnovu, uključujući i porodično stanje, socijalni i/ili neki drugi lični status.

Zaštitnik obavještava javnost da u ostavljenom roku, a ni nakon toga, na konkretnu preporuku nije dobio izjašnjenje organa kojima je upućena.

U odnosu na aktuelna dešavanja nastala nakon stupanja na snagu Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti iz tekuće godine, kojim je predviđeno smanjenje naknada za majke s troje i više djece, Zaštitnik ukazuje da to nije bio dio njegove preporuke, budući da ona nije sadržala način i/ili model rješavanja ovog problema.

S obzirom na činjenicu da na preporuku Zaštitnika nije odgovoreno, te da nije otklonjen uzrok u odnosu na osnov diskriminacije, nalazimo da nije uputno da svoj stav gradimo na odredbama diskriminatornog propisa i na taj način dajemo legitimitet zakonu koji smo osporili upravo u tom dijelu.

Takođe, podsjećamo da je pred Ustavnim sudom Crne Gore pokrenuto više inicijativa za ocjenu spornih odredaba, pa se ne može očekivati da Zaštitnik prejudicira odluku ovog organa kada su u pitanju prava stečena po osnovu spornog zakona.

                                                                                                                                          Institucija Zaštitnika ljudskih prava i sloboda

                                                                                                                                                                      Crne Gore