Saopštenje povodom 1. oktobra - Međunarodnog dana starih

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore povodom Međunarodnog dana starih podsjeća javnost da se ova kategorija stanovništva kontinuirano prepoznaje kao jedna od najugroženijih u društvu i ukazuje da servisi podrške osobama starije životne dobi nijesu razvijeni u dovoljnoj mjeri.

Generalna skupština UN je u decembru 1990. godine usvojila rezoluciju kojom je 1. oktobar proglašen za Međunarodni dan starih.

Prema podacima Zavoda za statistiku Crne Gore, na početku ove godine u Crnoj Gori bilo je 87 514 stanovnika starijih od 65 godina. Imajući u vidu činjenicu da Crna Gora spada u evropske zemlje sa visokim indeksom starenja, da se broj građana iznad 60 godina, u odnosu na ukupan broj stanovništva, kontinuirano povećava kao i da se stari po mnogim osnovama nalaze na marginama društva, smatramo da je neophodna efikasna i djelotvorna reakcija nadležnih službi, kako bi se obezbijedila sistemska briga za najstarije građane.

Na osnovu analize pritužbi, sopstvenih zapažanja i ostalih dostupnih informacija, Zaštitnik ukazuje da su brojni problemi starih u Crnoj Gori. Posebno ukazujemo na nedovoljan razvoj usluga na lokalnom nivou i njihovu neusaglašenost sa potrebama korisnika. U tom smislu, neophodno je intenzivirati razvoj usluga kao što su: pomoć u kući, savjetodavno-terapijske usluge, dnevni boravci, prihvatilišta za beskućnike, neodložne intervencije i drugo. Od posebne važnosti je da se usluge pružaju od strane stručnih-licenciranih lica. Dostupnost usluga vrlo je ograničena, naročito na seoskom području, a  često ne postoji blagovremenost i kontinuitet u njihovom pružanju. Zato je potrebno  obezbijediti saradnju i partnerski odnos organa vlasti, privatnog sektora i organizacija civilnog društva, uz puno učešće lokalnih zajednica.

Kako smo već naveli u našem godišnjem izvještaju, građani starije životne dobi koji žive u siromaštvu i bez redovnih prihoda, u mnogim slučajevima nemaju ni adekvatnu podršku svoje porodice.

Svjedoci smo i sve izraženijeg nasilja nad starim osobama, a posebno zabrinjavaju slučajevi porodičnog nasilja, zanemarivanje, ekonomsko iskorišćavanje kao i zloupotrebe prava na raspolaganje sopstvenom imovinom i novcem. 

Zaštitnik podsjeća da je informisanost  jedan od ključnih preduslova za ostvarivanje mnogih prava i apeluje da se zbog sve zastupljenije komunikacije i obavještenja putem Interneta, ne smiju zanemariti i tradicionalni načini komunikacije, dostupni starima, kako oni ne bi bili isključeni.

Za smanjenje navedenih negativnih pojava od posebne važnosti je i razvijanje saradnje unutar i među generacijom, koja nerijetko nedostaje.

Zaštitnik svim građanima starije životne dobi čestita njihov Međunarodni dan i poziva na zajedničku akciju sve subjekte društva kako bi se poklonila veća pažnja problemima starih i ubrzalo sprovođenje mjera u unapređenja zaštite prava ove kategorije stanovnika. Takođe, pozivamo sve one koji smatraju da su diskriminisani na osnovu životne dobi da se obrate Ombudsmanu.

U cilju obilježavanja ovog datuma, zamjenici Zaštitnika Snežana Mijušković i Siniša Bjeković sa savjetnicima su danas posjetili JU Dom starih u Risnu.